Yapay zekâ destekli dronelar Helsinki’nin trafik yoğunluğunu havadan çözecek

Avrupa’nın en yoğun ikinci limanı olan Batı Limanı (West Harbour) yılda yaklaşık 6 milyon feribot yolcusuna hizmet veriyor. Şimdi ise yeni teknoloji, şehir planlamacılarına bu devasa hareketliliği yukarıdan gözlemleme ve trafik akışını iyileştirme olanağı sağlıyor. 2023’ten bu yana dronelar, feribotlar, tramvaylar, metro hatları ve trenleri birbirine bağlayan bu ulaşım merkezinin üzerinde uçuşlar gerçekleştiriyor. Helsinki’nin yenilik şirketi Forum Virium Helsinki, droneların yolcuların güzergâh tercihlerini analiz ederek ulaşım ağları arasındaki bağlantıları iyileştirmeyi ve yoğun saatlerdeki sıkışıklığı azaltmayı amaçladığını açıkladı. Dronelar; otomobilleri, tramvayları, bisikletleri, elektrikli scooterları ve yayaları takip ediyor. Her uçuşta üç ila altı drone, özellikle feribotların kalkış ve varış saatlerind trafiğin en yoğun olduğu zamanlarda video verisi topluyor. Elde edilen veriler daha sonra yapay zeka destekli sistemlere aktarılıyor ve trafik akışını, tıkanıklık oluşumunu analiz eden simülasyonlar oluşturuluyor. Verilerin işlenmesi ve analizinden, İsviçre merkezli start-up Mobilysis sorumlu şirket, araçları tanımlamak, hareket hızlarını ve yönlerini belirlemek için yapay zeka tabanlı görüntü tanıma teknolojisi kullanıyor. Forum Virium Helsinki’den Barmpounakis, bu verilerin farklı ulaşım modları arasında daha iyi bağlantılar kurmak ve liman çevresinde daha akıcı, sürdürülebilir bir ulaşım sağlamak açısından kritik önem taşıdığını söyledi. İşlenen veriler, yapay zeka destekli dijital ikiz modellerine (digital twins) entegre ediliyor. IBM’in tanımına göre dijital ikiz, fiziksel bir nesnenin veya sistemin karmaşık, sanal bir kopyası anlamına geliyor. Helsinki Belediyesi, bu sayede mühendislerin ve şehir yöneticilerinin yeni trafik yönetim stratejilerini gerçek dünyada uygulamadan önce sanal ortamda test edebileceğini belirtti. Forum Virium Helsinki’den Jalo “Bu süreç, ham video verilerini eyleme dönüştürülebilir bilgilere çevirmek açısından çok önemli. Bu bilgilerle trafik akışı tahmin edilebilir, tıkanıklıklar önceden belirlenebilir ve daha verimli yönetim stratejileri geliştirilebilir.” dedi. Mobilysis, toplanan videoların dışarıyla paylaşılmadığını, yalnızca anonimleştirilmiş yapay zeka tarafından işlenmiş veri noktalarının analiz için kullanıldığını ve AB’nin veri koruma yasalarına (GDPR) tam uyum sağlandığını vurguladı. Belirtilene göre dronelar sabit gözlem noktalarına yerleştiriliyor ve şehir trafiğini kuş bakışı görüntülüyor. Bu açı sayesinde hem farklı ulaşım türleri arasındaki etkileşim gözlemlenebiliyor hem de yüz veya plaka gibi kişisel veriler kaydedilmediği için gizlilik korunuyor. Yine de bazı uzmanlar, GDPR’ye uyumun tüm gizlilik risklerini ortadan kaldırmadığına dikkat çekiyor. Ayrıca siber güvenlik tehditleri ve verilerin başka setlerle birleştirilmesi hâlinde kişisel bilgilerin ortaya çıkma ihtimaline karşı uyarılarda bulunuluyor. Şehir yönetimi ise sürecin şeffaf yürütüldüğünü belirtiyor. Jalo “Vatandaşlardan birçok soru geliyor. Test alanlarımızda dronelarla neler yaptığımızı açıkça paylaşıyoruz. İnsanlar bu tür projelere büyük ilgi gösteriyor.” dedi. Pilot proje kapsamında, yoğun saatlerde trafiği azaltmak için güzergâh önerileri veya yoğun olmayan saatlerde seyahate teşvikler gibi yumuşak önlemler test edilecek. Ayrıca iklim hedeflerine katkı sağlamak amacıyla sürdürülebilir ulaşım yöntemlerinin teşviki de planlanıyor. Proje, Avrupa Birliği’nin Horizon Europe araştırma ve yenilik programı tarafından finanse ediliyor. Aalto Üniversitesi liderliğinde yürütülen girişim, sekiz AB ülkesini ve İsviçre’yi kapsıyor. Benzer çalışmalar şu anda Atina, Amsterdam ve Lüksemburg’da da sürdürülüyor. (İLKHA)