Belgesel şenliği 18 yaşında!

  Bu yıl 18. yaşına basan Documentarist İstanbul Belgesel Günleri, 14-19 Haziran'da beş ana mekânın yanısıra kente yayılan gösterim ve etkinliklerle altı gün boyunca İstanbul'a yine bir belgesel şenliği yaşatmaya hazırlanıyor. Programdan bir seçki de aynı hafta Gaziantep'e konuk oluyor. Festivalin bu yılki odağında Kanada'nın yerli Abenaki halkına mensup Alanis Obomsawin var. 55 yıla yayılan sinemacılık kariyeri boyunca 60'tan fazla filme imza atan, sadece Kanada’nın değil dünya belgesel sinemasının da en üretken ve saygın isimlerinden olan yönetmenin 12 filmi Türkiye'de ilk kez seyirciyle buluşuyor. İstanbul ziyaretini ne yazık ki sağlık sebepleriyle iptal etmek zorunda kalan Obomsawin, Ulusal Film Kurulu NFB bünyesinde gerçekleştirdiği belgesellerinde kamerasını, sinema klasikleri arasında yer alan Kanehsatake: 270 Yıllık Direnişte (Kanehsatake: 270 Years of Resistance, 1993) olduğu gibi, Kuzey Amerika'nın aborjin halklarının hak mücadelesine çevirirken, dünyanın her yerindeki azınlıkların karşılaştığı deneyimlere ayna tutuyor. Documentarist, 3x3 Seçkisi'nde ise bir başka usta belgeselcinin, Brezilyalı Eduardo Coutinho’nun üç önemli filmini seyirciye sunuyor: Master: Copacabana’da Bir Bina (Edifício Master, 2002), Sahne Oyunu (Jogo de Cena, 2007) ve 2014'deki ölümünden sonra tamamlanan Son Söyleşiler (Últimas Conversas, 2015). 3x3 Seçkisi'nin bir diğer konuğu Sırbistanlı belgeselci Mila Turajlić. Arşiv malzemeleriyle yürüttüğü yaratıcı çalışmaları, kişisel ve politik olanı ustalıkla iç içe geçiren, hafıza, tarih ve kimlik gibi temaları benzersiz bir sinematografik dille aktaran Turajlić programda Cinema Komunisto (2010), Her Şeyin Diğer Yüzü (The Other Side of Everything, 2017) ve Cine- Guerrillas: Labudović Filmlerinden Sahneler (Cine-Guerrilas: Scenes from the Labudovic Reels, 2022) adlı filmleriyle yer alıyor. 3x3 Seçkisi'nin bir diğer konuğu, Türkiye’de son 15 yıldır her koşulda aktivist bir ruhla üretmeye devam eden İmre Azem, üç filmiyle programda yerini alıyor: Ekümenopolis: Ucu Olmayan Şehir (2011), Uçurumun Kıyısında Türkiye (2017) ve ilk gösterimi Documentarist kapsamında gerçekleşecek olan, deprem belgeselleri serisinin dördüncü halkası Hatay: 24 Aralık 2024 - 8 Ocak 2025 (2025) . Documentarist 18. İstanbul Belgesel Günleri'nin bu yılki odak konularından biri Müfredat Dışı: Gençlik İsyanda! başlığı altında ele alınan öğrenci hareketleri. Dünyadaki gençlik eylemlerinden tarihsel örnekleri hatırlatmayı amaçlayan bölümde, Meksiko'da 1968'de ordu tarafından katliamla bastırılmadan önceki kitlesel üniversite eylemlerini konu alan, belgesel tarihinin az bilinen klasiklerinde Çığlık (El Grito, 1968), Beyrut'ta 1974'te yaşanmış bir üniversite işgalini yeniden kurgulayan 74 (Bir Mücadelenin Yeniden Kurulması) (74 (The Reconstitution of a Struggle), 2012), Brezilya'da 2015'te patlak veren öğrenci isyanlarında sokaktan portreler aktaran Sıra Sende (Espero tua (re)volta, 2019), Hindistan'daki öğrencilerin yaşamına şiirsel bir yerden yaklaşan Hiçbir Şey Bilmediğimiz Bir Gece (A Night of Knowing Nothing, 2021) ve ABD'de Vietnam Savaşı döneminde savaş karşıtlarının yürüyüşünü ele alan Chris Marker imzalı Pentagon'un Altıncı Yüzü (The Sixth Side of the Pentagon, 1967) gibi birbirinden değerli filmler yer alıyor. 22 yerli belgeselin yer aldığı geniş kapsamlı Türkiye Panorama dışında, 18. Documentarist'in diğer bölümleri Canlandırma Belgeseller, Kadın ve LGBTİ+ Hikâyeleri, Konuk Ülke: Filistin, Tükettiğimiz Dünya ve Uluslararası Panorama başlıklarından oluşuyor.